लेह बाईक ट्रीप - नववा दिवस (लेह ते खार्दुंग-ला पार करून नुम्ब्रा वॅली)

१६ ऑगस्ट २००९, आज आमच्या ट्रिपचा सर्वात महत्त्वाचा  दिवस होता. कितेक वर्षान पासून मनात बाळगलेले स्वप्न पूर्ण होणार या उत्साहात आम्ही सर्व उठलो. आज आमचे लक्ष होते खर्दुंग-ला पार करून नुम्ब्रा वॅलीत जाऊन राहायचे. नुम्ब्रा वॅलीत नाबिच्या ओळखीने १ दिवसा करता राहायची सोय केली होती. सर्वांचे समान आमच्या रूम मध्ये टाकले आणि बाकी सर्व रूम रिकाम्या केल्या. नाष्टा करून, बाईक्स आणि गाडी लोड केली. ७.०० च्या आस-पास उत्साहित मनाने आम्ही सर्व निघालो. लेह मार्केट कडे न जाता मागच्या बाजूनेच आम्ही लगेच घाट चढायला लागलो. ३० एक मिनटातच आम्ही १३२०० फुटावर "गंग्लोक" ला पोहोचलो. मी एखाद दुसरा फोटो काढला आणि पुढे निघालो. बाकी सर्व न थांबता पुढे निघून गेले होते. वळण-वळण घेत आम्ही घाट चढत होतो. मला तर चंग-ला चढतोय असेच वाटत होते. तसाच रस्ता आणि तशीच वळणे. थोडाफार फरक होता, पण मला तसे वाटले होते. चंग-ला सारखच सरळ चढण मग यु टर्न, परत चढण मग यु टर्न होते. मात्र इकडे हवामान फारच निराळे होते. जसजसे वर चढत होतो तसतसे वातावरण बदलत चालले होते. निळे भोर खुले आभाळ नव्हते आज. खार्दुंग-ला च्या दिशेने पाहिले तर आभाळ दाटून आले होते. बहुदा आम्ही खार्दुंग-ला सर करणार म्हणून असेल कि काय कोण जाणे....  पण मनात असे वाटत होते कि पाऊस पडला तर मेलो, मी दीपालीला हे बोलून सुद्धा दाखवले. आज अजून एक निराळा अनुभव येत होता, म्हणजे जस-जसे वर चढत होतो तसे वारा जाणवत होता. दक्षिणे कडे (लेहच्या दिशेने) तोंड करून चढताना मजबूत समोरून वर यायचा आणि बाईक २०-२५च्या स्पीडला पण रडत चढायची. पण यु टर्न घेऊन उत्तरे कडे (खार्दुंग-लाच्या दिशेने) तोंड करून चढताना व्यवस्थित ४०च्या स्पीडला बाईक चढायची. पण खार्दुंग-ला सर करायच्या उस्फुर्तीत या सर्व अडचणींवर सहजच मात होत होती. ८ च्या सुमारास आम्ही १७००० फूटावरील "साऊथ पुल्लू", खर्दुंग-लाच्या दक्षिणेकडच्या चेकपोस्टला पोहोचलो. आता इथून सर्व रस्ता कच्चा होता आणि वेडी-वाकडी वळणे घेत आम्ही खार्दुंग-ला च्या दिशेने चढत होतो. अखेर ९ च्या सुमारास आम्ही खार्दुंग-ला च्या माथ्यावर पोहोचलो. अवघ्या २ तासात ३९ किलोमीटर अंतर पार करून सुमारे ७००० फुटांची उंची गाठली होती. लेहच्या १३५०० फुट वरून आम्ही १८३८० फुटावर खार्दुंग-ला च्या  माथ्यावर होतो.

१८३८० फुटावर जगातील सर्वोच्च वाहतुकीच्या रस्ता "खार्दुंग-ला टॉप" आम्ही सर केला होता. काय तो प्रत्येकाच्या  चेहऱ्यावर आनंद झळकत होता. जगातील सर्वोच्च वाहतुकीच्या रस्ता सर केल्याचा, कितेक वर्षान पासूनचे स्वप्न पूर्ण झाल्याच, आम्ही सर्व सुखरूप इथ पर्येंत आलेल्याचा, हि बाईक ट्रीप सार्थकी झालेल्याचा कोण जाणे पण सर्व आनंदात होते. इकडे एका बोर्ड वर "Top of the World" असे लिहिले होते आणि सर्वाना तसे वाटत ही होते. रोहनने तर घेऊन आलेला तिरंगा काढला आणि फडकवला. मी रोहन-शामिकाचा फोटो काढला. प्रत्येक जण खर्दुंग-ला टॉप वर पोहोचलो म्हणून आप-आपल्या परीने  फोटोग्राफी करत होते. "Khargund-La Highest Motorable Road In The World" पार्किंगच्या बोर्ड जवळ अभिने  त्याची बाईक लावली आणि मी अभी-मनालीच्या फोटो काढला. मग मी माझी बाईक लावली आणि त्याने माझा फोटो काढला, नंतर माझा-दीपालीचा हि फोटो  काढला. साधनाला पण खर्दुंग-ला चा फुटेज हवा होतो, पण बाईक चालवताना. मग अभी-उमेश आणि मी-साधना थोडेसे लेहच्या दिशेने मागे गेलो. उमेश अभिच्या बाईक वर उलटा बसून शुटींग करत होता आणि साधना माझ्या बाईक वर बसून खर्दुंग-ला बद्दल संचालन करत होती. पण चामारी एका टेक मध्ये तिचे संपूर्ण संचालन होताच नव्हते. काही ना काही आणि कुठे तरी ती चुकायचीच. मग परत मागे फिरून पुन्हा एक टेक, परत चुकली कि पुन्हा मागे आणि टेक. टेक वर टेक, टेक वर टेक असे करत १० टेक झाले तरी पण पाहिजे तसा काय टेक मिळत नव्हता. आता मला कंटाळा यायला लागला होता. ऐकून-ऐकून मला ते संचालन पाठ झाले होते. अभी पण वैतागला  होता, उमेश अभिच्या बाईक वरून उतरला आणि मग उलटा पळत शूट करत होता. शेवटी १५ एक टेक नंतर हवा तसा टेक मिळाला. आम्ही परत येई पर्येंत सर्वानी आर्मी पोस्ट मध्ये मिळत असलेले खर्दुग-लाचे टी-शर्ट्स विकत घेतले होते. इकडे कळले कि सोमवारी खर्दुग-ला बंद असतो. अरेच्या म्हणजे उद्याच रे....असे आम्ही बोललो. बोंबला...लागली आमच्या प्लानची परत वाट. जर आम्हाला नुम्ब्रा वॅलीत रहायचे असे तर मग उद्या परत येऊन खर्दुंग-ला पार करता येणार नाही म्हणजे परवा यावे लागणार आणि हे काय आम्हाला जमण्या सारखे नव्हते. आमचे आधीचं २ दिवस वाया गेले होते. पुढच्या प्लानची वाट लागली असती, मग काय पर्याय नाही म्हणून हुंडर पर्येंत जायचे आणि आजच खर्दुंग-ला परत पार करायचा. बाकी सर्व ठिकाण वगळायचे असे ठरले. तशी आर्मीच्या पोस्ट वर नोंदणी केली कि आजच परत येणार. इकडे हि आम्हाला काही मराठी मंडळी भेटली. त्यांच्याशी फार वेळ गप्पा न मारता आम्ही पुढे निघालो.

खर्दुंग-लाची  दुसरी  बाजू आम्ही उतरत होतो. हवेत जराशी थंडी होती, फार तशी नाही. वारा जोराचा होता पण, बहुदा त्यामुळे थंडी जाणवत होती. अधून-मधून माझी मात्र फोटोग्राफी चालूच होती. जस-जसे खाली उतरत पुढे जात होतो तसे खर्दुंग-ला वरून येणारे ढग आमच्याच वरून मागे येत आहेत असे मला आणि दिपाली वाटले. या विषयावर माझी आणि तिची चर्चा सुरु झाली. तसे आम्हाला चर्चेसाठी  कुठलाही विषय चालतो, आता हा विषय होता. गप्पा मारत आणि फोटोग्राफी करत १८ किलोमीटर अंतर पार करून १६००० फुटावर "नॉर्थ पुल्लू" चेकपोस्टला पोहोचलो. आता ११ वाजत आले होते म्हणून जास्त वेळ न घालवता आम्ही पुढे तसेच निघालो. कारण आम्हला अजून अंदाजे ६० किलोमीटर अंतर गाठायचे होते. आता रस्ता मस्त होता. जरा बाईक पळवल्या आणि खर्दुग गावा कडे पोहोचलो. इकडे आम्ही गाडी थांबली होती. भुका लागल्या होत्या म्हणून चहा-बिस्कीट खाल्ले. रोहन आज जरा सुटलाच होता, जबरदस्त गाडी पळवत तो  आधीचं पुढे निघून गेला, त्यामुळे तो इकडे थांबला नव्हता. जास्त वेळ न दवडता पुढे निघालो. बऱ्याच वेळाने तो आम्हला भेटला. खूप वेळ झाला आणि मागे कोणीही दिसत नाही म्हणून तो थांबला होता. पण आम्ही तर चहा घेत बसलो होतो. १२ वाजलेत आता पुढे कुठ पर्येंत जायचे आणि कुठून मागे फिरायचे याच्या वर आमच्यात चर्चा सुरु झाली. मग २ च्या जवळ-पास जिकडे असू तिकडून परत फिरायचे असे ठरले आणि पुढे निघालो. परत रोहन पुढे सुटला होता.

वेडी-वाकडी वळण सावध पणे घेत, सरळ रस्त्यावर सुसाट बाईक पळवत होतो. आता माझी आणि दीपालीची बडबड जरा कमी झाली होती, कारण लक्ष जास्त बाईक वेगात पळवण्यात होते. पण नक्कीच सावध पणे. रस्ता छान होता बाईक चालवायला मजा येत होती. आता आम्हाला सिंधू नदीने पण साथ दिली होती. पण जस-जसे आम्ही पुढे चललो होतो तस-तसे नदीचे पात्र मोठ-मोठे होत होते. एके ठिकाणी नदी एवढी रुद्र झाली कि समोर दिसणाऱ्या डोंगरान पर्येंत नदीचे पात्र वाढले होते. म्हणजे आमच्या या रस्त्याच्या बाजूने ते पलीकडच्या डोंगर रांगान पर्येंत, एवढी मोठी झाली होती. पहा हा फोटो......खाल्सर, डिस्किट अशी गावे पार करत आम्ही पुढे निघालो. डिस्किट हे नुम्ब्रा वॅलीचे डिस्ट्रिक मुख्यालय आहे. इकडून पुढे गेलो आणि २ रस्ते फुटताना दिसले. एक रस्ता "सुमुर" कडे आणि दुसरा "हुंडर" कडे जातो. "सुमुर" हे "सियाचीन बेस" परिसरातले बॉर्डर कडचे गाव आहे. तिकडे जाण्यासाठी वेगळी परवानगी घ्यावी लागते, जी आमच्या कडे नव्हती आणि वेळ पण नव्हता. बघू पुन्हा कधी आलो तर जाऊ असे म्हणून आम्ही "हुंडर"च्या दिशेने निघालो. आत तर रस्ता अजूनच चांगला होता आणि नदी पासून लांब जात चालला होता. आता परिसर हि बदलला होता. लांब-लांब नजर जाई पर्येंत वाळवंट दिसत होते. नुसत रख-रखीत वाळवंट आणि मधून जाणारा सरळ रस्ता. आम्ही या वाळवंटातून पुढे सरकत होतो. इकडे हि रोहन सुटलाच, मी त्याला पकडायचा प्रयत्न करत राहिलो पण काय भाड्या बाईक पळवत होता. स्पीडो मीटर कडे लक्ष गेले तेव्हा कळले कि मी ९०-९५ ला बाईक पळवत होते. मनाला जरा आवरले, कारण जर मध्येच अचानक खड्डा  किंवा रस्ता खराब झाला तर बाईक आवरता नाही येणार. क्षणभरात मोह आवरला आणि परत ६०-७० च्या स्पीडला बाईक पळवायला लागलो. एवढ्यात रोहन बराच पुढे निघून गेला. अभी, आदित्य माझ्या मागो-मग आता आले होते. अमेय म्हात्रे मात्र बराच मागे होता.

थोड्या वेळात आम्ही "हुंडर"ला पोहोचलो. रस्त्याच्या मध्ये उभा राहून रोहन आम्हाला बाईक इकडे लाव असे हाताने इशारा करत होता. जवळ गेलो आणि रोहनच्या बाईकच्या बाजूला आम्ही बाईक लावल्या. समोर दिसत होता एक बोर्ड आणि रोहन हाच बोर्ड उत्साहाने आम्हाला दाखवत होता. कसला असेल तो बोर्ड, कॅफे १२५ आणि मेनू पण याच बोर्ड वर लिहिला होता. काय असेल मेनू? जे कधी या वाळवंटात खायला मिळले असे वाटले पण नव्हते आम्हाला, असे होते मेनू. पहाच तुम्ही ना........

डोसा हा प्रकार इकडे वाह काय बात हे असे म्हणत आश्चर्य मुद्रा घेऊन आम्ही आत शिरलो. मागाहून अमेय म्हात्रे आणि आमची गाडी पण आली. मसाला डोसा, साधा डोसा, समोसा आणि जिलेबी ऑर्डर केली. जस-जशी ऑर्डर येत होती तस-तसे  सर्वच तुटून पडत होते. मनोसोप्त जेवून घेतले आणि मी बाहेर आलो. हा कॅफे "खर्दुंग-ला टायगर्स ५४ RCC (GREF)" रेजिमेंटच्या गेटला लागूनच आहे. रेजिमेंटच्या गेट वर कमान करून बोर्ड लावला आहे "KHARDUNGLA TIGERS 54 RCC (GREF) WE MAINTAIN WORLDS HIGHEST MOTORABLE ROAD". खर्दुंग-ला आणि नुंबर वॅली परिसरातले सर्व रस्ते हि रेजिमेंट संभाळते. मानले पाहिजे या लोकांना, एवढ्या प्रतिकूल वातावरणात रस्ता चांगला सांभाळतात.
 

आता आम्हाला पाहायला जायचे होते ते "डबल हंप कॅमल" आणि "हुंडर सॅन्ड ड्यून्स", जे हुंडरचे आकर्षण आहे. "सॅन्ड ड्यून्स" रस्त्याने येताना दिसतच होते, पण आम्हाला पाहायाचे होते "डबल हंप कॅमल". फार लांब नव्हते तसे जरा एक किलोमीटर भरच जावे लागले. छोटासा ओढा आला म्हणून बाईक लावल्या आणि पुढे पाई चालत गेलो. झाडीत उंटाचे  मालक आराम करत बसले होते. यांनी १५ मिनटांच्या राइडचे २५० रुपये सांगितले. तसे आमच्या पैकी कोणाला हि राइड करायची इच्छा नव्हती, फक्त पहायचा होता. त्यांनी उंट अजून पुढे कुठे तरी झाडीत लपवून ठेवले होते. मग ऐश्वर्याला बकरा बनवून उंटा वर बसवायची ठरले. त्यांना सांगितले आणा एक उंट १५ मिनटांसाठी. ते बोलले "सब करेंगी तो हि लेकर आयेंगे एक के लिये नही". कसा-बसा एक बकरा तयार केला होता, बाकी कोणालाच राइड करायची इच्छा नव्हती. आम्हाला तर फक्त पहायचा होता. कसला माज होता त्यांना. शेवटी नाही करायचे म्हणून आम्ही परत फिरलो. आता परत ओढा ओलांडताना पूनम धडपडली, तसे काही लागले नाही. पण आमची मस्ती चालू झाली. वेळे अभावी आणि उंट मालकांच्या मस्ती मुळे आम्हाला उंट न पाहता परत निघावे लागले होते. मनात असेही वाटत होते कि जर उद्या खार्दुंग-ला बंद नसता तर आज आपण इकडे राहून सर्व परिसर पाहायला मिळाला असता. पण काय करणार जसे वाटते तसे होत नाही. हेही मनातच म्हणत मी बाईक काढली आणि सर्व ३.३० वाजता लेहच्या दिशेने निघालो.


इथून परत सुसाट निघालो लवकरात-लवकर आम्हाला खार्दुंग-ला पार करायचे होते. तोच वाळवंटातला मस्त रस्ता सुसाट तुडवायला लागलो. अधून-मधून मी फोटोग्राफी साठी मात्र थांबत होतो, पण ह्याच्या शिवाय मध्ये कुठेही न थांबता ४.३० ला आम्ही खार्दुंग गावात पोहोचलो. आमची गाडी परत तिकडेच थांबली होती जिकडे आम्ही सकाळी चहा-बिस्कीट खालले होते. आता परत चहा-बिस्कीटचा एक राउंड झाला आणि आमची मस्ती तर चालूच होती. माझी आणि कुलदीपची बाईक सर्वात जास्त पेट्रोल पीयायची म्हणून बरोबर एक्सट्रा घेतलेलं पेट्रोल बाईकला पण दिले प्यायला आणि निघण्याची तयारी करायला लागलो. एवढ्यात पूनम ओरडली माझा कॅमेरा मिळत नाही आहे, मग शोधा-शोध. कॅमेरा कुलदीपने लपवला होता. थोडी मस्ती झाली आणि मग सर्व खार्दुंग-लाच्या दिशेने निघालो. जस-जसे खार्दुंग-ला चढत होतो तस-तसे वातावरण पावसाळी होत होते. परत मला आणि दीपालीला वाटले कि पाऊस पडला तर मेलो. आभाळा कडे लक्ष देत आम्ही घाट चढत होतो. काही वेळातच १४७३८ फुट वरून १८३८० फुटावर होतो. सर्वच फार आनंदात होतो आणि का नसणार, एका दिवसात दोनदा खार्दुंग-ला टॉप सर केला होता. सकाळी साधनाच्या फुटेज  मुळे मला आणि अभीला इकडे काही खरेदी करायला मिळाली नव्हती. मग मी, दिपाली, अभी आणि मनाली आर्मीच्या खार्दुंग-लाच्या पोस्ट मध्ये गेलो आणि खार्दुंग-ला संदर्भातल्या टी-शर्ट, मग, ग्लास वगैरे-वगैरे अशा बर्याच गोष्टी विकत घेतल्या. बाहेर वातावरण फारच गार होत आणि वारा ही मजबूत सुटला होता. जास्त वेळ  तिकडे उभे राहावे असे वाटच नव्हते. मी अभिजित रावच "प्रो-ट्रेक" घड्याळ ट्रीपसाठी घेतले होते, त्यात मी बाहेरच तापमान पहिले तर ते ५ डीग्री होते. 
पटकन मी आणि उमेशने सर्व बाईक्स एकत्र  लावल्या आणि त्या भवती सर्वांना उभे करून एक एकत्र फोटो काढला. खार्दुंग-ला वर मनोसोक्त आनंद लुटून ६ वाजता लेहच्या दिशेने खार्दुंग-ला उतरायला लागलो.

आता जरा मी निवांत बाईक चालवत होतो, कारण दिवस भराच्या धावपळी मुळे थकलो होतो आणि जरा शांतता हवी होती. मी फोटो काढीत आरामात बाईक चालवत सर्वात मागे राहिलो होतो आणि मागे काय म्हणतात माझ्या व दीपालीच्या गप्पा नेहमी प्रमाणे चालू झाल्या होत्या. पण या गप्पान मध्ये नेहमी पेक्षा जरा फरक होता. आमच्या आता वैयक्तिक आयुषावर चर्चा चालू झाल्या होत्या. नेहमी मस्ती करणारे आम्ही दोघे आज गंभीर झालो होतो...... तुम्हाला वाटत असेलना अरे हे कसे काय झाले. पण शेवटी आम्ही पण माणूसच आहोत, जवळच्या मित्रान कडे मन मोकळे करतोच. या सर्वांत कधी अंधार पडायला लागला हे जाणवलेच नाही, एवढ्या गहन चर्चेत आम्ही शिरलो होतो. मस्त छान आभाळ पहिले तेव्हा जाणवले, अरेच्या अंधार पडायला लागला आणि लेहच्या पण जवळ यायला लागलो आहोत. मागच्याच बाजूने आम्ही लेह मध्ये शिरलो आणि ७.३० नंतर हॉटेल रेनबो वर गेलो. पोहोचल्यावर कळले मी खार्दुंग-ला उत्तरताना आशिष-साधना बाईक वरून पडले होते. पण फारसे तसे काय त्यांना लागले नव्हते. सकाळी सर्वांनी रूम खाली केल्या होत्या, परत नाबीने सर्वांची राहण्याची  व्यवस्थित सोय करून दिली. तसे आम्हाला एकच रात्र काढायची होती तिकडे. सर्वच फार थकलो होतो महणून आज कुठे हि उपद्याप करायला न जाता हॉटेल रेनबो मधेच जेवायचे असे ठरले आणि तसे नाबिला सांगितले. जेवणं नंतर उद्या बद्दल सर्व माहिती दिली आणि सर्व आवरायला घेतले. आमची खोली तर गोडाऊन वाटत होती आधीच आमचा सर्व पसारा आणि त्यात भर म्हणून सर्वांचे समान. दिपाली बोलली "मेल्यानो कसे तुम्ही राहतात रे, आवर आता". मग काय लागलो आम्ही आवरायला. उद्या लेह सोडायची म्हणून सर्व पॅकिंग करायला लागलो. सर्व आवरून इतके दिवस लेह मध्ये जी मजा केली आणि उद्या लेह  सोडायचे अशी मनाशी खंत बाळगून मी झोपी गेलो.